Standardizasyon ve Standart

Standardizasyon, belirli bir endüstride standartlara dayalı ve uyumlu teknolojileri ile süreçleri geliştirme, teşvik etme ve zorunlu kılma sürecidir.

Teknolojiler için standartlar, teknolojilerin kalitesi ile tutarlılığını zorunlu kılabilir,  bunların uyumluluğunu, birlikte çalışabilirliğini ve güvenliğini sağlayabilir. ANSI (Amerikan Ulusal Standartlar Enstitüsü), IEEE (Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü) ve IETF (İnternet Mühendisliği Görev Gücü) gibi standart kuruluşları, belirli uygulamalar için standardizasyonu teşvik etmek ve resmi standartları (de jure standartlar olarak da bilinir) onaylamak için mevcuttur.

Standardizasyon eksikliği, genellikle belirli bir metod ile birlikte çalışması gereken teknolojiler için çok sayıda uyumsuz tescilli formatta kendini gösterir. Bu çok yaygın durum, teknolojinin ve endüstrinin benimsenmesini ve ilerlemesini engellemektedir.

Standardizasyonun Tarihçesi

Standardizasyon, daha büyük insan toplulukları içindeki etkileşimler kadar eskidir. İlk Çin imparatoru Qin Shi Huang (MÖ 260 ila 210), sadece Çince karakterleri değil, aynı zamanda birim ve ölçüm sistemini, ayrıca araba akslarının para birimini ve genişliğini de standartlaştırdı.

Dünya çapında standardizasyon talep eden uluslararası ticarette bir artış, IEC’nin (Uluslararası Elektroteknik Komisyonu) doğuşuna yol açtı. Açılış toplantısı 1906’da yapıldı. Aslen Londra’da (İngiltere) bulunan komisyon, 1948’de Cenevre’deki mevcut merkezine taşındı. elektrik” standartları. ISO’nun öncülü 1926’da kurulmuştu, ancak II. Dünya Savaşı sırasında askıya alındı. Bugün, iş bölümü az çok tarih oldu, çünkü elektrikli ekipman birçok endüstride kullanılıyor ve standartlaştırılması gerekiyordu. ISO, özellikle elektriksel olmayan kökleri olan endüstriler için elektroniği de standartlaştırırdı.

Standardizasyon, ulusal ekonominin tüm ilgili taraflarının katılımıyla, mutabakat standartlarının belirli prosedürler yoluyla hazırlandığı ve yayınlandığı süreçtir.

Günümüz dünyasında gerek hizmet sektöründe gerekse de imalat sektöründe çalışan tüm işletmeler gözlerini uluslararası arenaya çevirmiş durumdadır. Üretilen her ürün ya da hizmet bir nebze çalışan insan kaynağının da etkisiyle beraber var olduğu bölgesine ait nitelikler taşımaktadır. Gerek insan faktörü, gerek ekonomik şartlar gerekse de çevresel faktörler nedeniyle çoğu zaman yerel yaklaşımlardan kurtulmak ne yazık ki mümkün olmamaktadır. Örnek vermek gerekirse hizmet sektöründe çalışan bir işletmenin farklı ülkelerde hatta ve hatta aynı ülkenin farklı bölgelerinde dahi farklı yaklaşımlarını görmek zor değildir. Aynı zamanda Afrika kıtasında ve Avrupa kıtasında aynı amaç için üretilmiş ürünlerde büyük farklılıklar gözlenmesi de günlük hayatta sıkça karşılaşılaştığımız şeylerdir. Bu durumun önüne geçmek adına üretilen hizmet ya da ürünün; üretildiği her yer de aynı özellik ve kalitede olmasının sağlanması için “standart” kavramı ortaya atılmış ve günümüze kadar büyük bir gelişme göstermiştir. Günümüzde ise birçok işletme için olmazsa olmaz niteliğindedir.

        STANDART

EN 45020’ ye göre standart; uzlaşı ile oluşturulmuş, yetkili bir kuruluş tarafından onaylanmış, ortak ve tekrarlı kullanım için, kurallar, prensibler veya faaliyetlerin özelliklerini ya da sonuçlarını belirleyen, belirli bir konu veya kapsamda en elverişli düzenlemenin elde edilmesini amaçlayan dökümanlardır. Standartların uygulanmaya alınması tercihe bağlıdır, zorunluluk içermez. Bir standardın kullanımının zorunlu olması için bir mevzuat hükmü olması gerekmektedir.

Standartlar, planlı hareket etmek için bir zemin oluşturur. Uygulama ve süreçler, oluşturulan bu zemin üzerine inşa edilir.

Standart olgusu aynı zamanda konunun uzmanı olan ve temsil ettikleri kurumların ihtiyaçlarını bilen, imalatçı, satıcı, alıcı, meslek birlikleri, kullanıcı ve düzenleyici insanların tamamının oluşturmuş olduğu bilgi birikimidir.

Standartların asıl amacı, işletme verimliliğini arttırmak ve aynı zamanda insanların sağlıklı ürünler ile buluşmasını sağlamaktadır. Standartların en önemli faydalarından biri de denetimdir.

Uluslararası Geçerliliği Olan ISO Standartları Nelerdir?

Bunlar;

►ISO 9001: Kalite Yönetim Sistemi; Daha verimli çalışma ve ürün hatalarının azalmasının sağlanması için

►ISO 14001: Çevre Yönetim Sistemi; Çevresel etkiler, atık oranını düşürecek ve daha sürdürülebilir alanlar oluşması için

►ISO 45001: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi; İşyerlerinde kazaların azaltılması için

►ISO 27001: Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi; Önemli bilgileri güvende tutmaya yardım etmesi için

►ISO 50001: Enerji Yönetim Sistemleri; Enerji tüketimini düşürmesi için

►Yapı Sektörü Belgelendirme ve Test Hizmetleri; Bir ev inşaatında yardımcı olması için

►ISO 22000: Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi; Gıdaların korunmasına yardım etmek için

Standart Çeşitleri Nelerdir ?

Standartlar uygulama alanları ve şekillerine göre 3 ana başlık altında gruplandırılmaktadır.

Bu gruplar;

►Yapı Karakterine Göre Standartlar,
►Uygulama Şekillerine Göre
►Uygulama Alanlarına Göre