Mitoz Bölünme

Her biri aynı sayı ve türde kromozomlara sahip iki kardeş hücre oluşması ile sonuçlanan hücre bölünmesine “mitoz” denir. Başka bir ifade ile mitoz, çekirdek içindeki genetik maddenin bölünmesidir. Mitoz bölünmede, hücre ikiye bölünerek “genetik” açıdan birbirinin aynısı iki hücre oluşturur.

Mitoz bölünme, bütün ökaryotik organizmalar için çok önemlidir. Protozoa, bazı mantarlar ve algler gibi tek hücreli organizmalarda mitoz, eşeysiz üremenin temelini atar.

Çok hücreli ökaryotik organizmalarda zigot oluşumundan itibaren mitoz bölünme başlar. Zigotun ve zigottan oluşan hücrelerin mitotik aktivitesi, organizmaların gelişmesi ve büyümesinin temelidir. Yetişkin organizmalarda mitotik aktivite, yaraların iyileşmesinde ve belirli dokulardaki hücre yenilenmelerinde esastır.  Hücre yenilenmesine örnek olarak, insanda derinin epidermal hücreleri ve ince bağırsakların iç yüzeyini kaplayan epidermal hücreler verilebilir.

Kısaca mitoz bölünmenin amacı;

• Ökaryotik canlılarda büyüme ve gelişme,
• Ökaryotik canlılarda yenilenme,
• Yaşlanan, ölen hücrelerin yerine yeni hücrelerin oluşturulması,
• Bazı tek hücreli organizmalarda eşeysiz üreme.

Mitoz Bölünmenin Özellikleri;

• Kromozom kompozisyonu ana hücreninki ile aynı olan iki kardeş hücre oluşur.
• Mitoz bölünme sonunda oluşan yeni hücrelerin her birinin boyutu, ana hücrenin boyutunun yaklaşık yarısı kadardır. Bununla birlikte yeni hücrelerin çekirdeği orijinal hücrenin çekirdeğinden daha küçük değildir. Kısaca yeni oluşan hücrenin çekirdeğindeki genetik materyal miktarı ana hücreninki ile aynıdır.
• Mitoz bölünme somatik hücrelerde görülür. Sinir hücreleri, çizgili kas hücreleri, olgunlaşmış alyuvar hücreleri, eşey hücreleri ve gözdeki retina hücreleri gibi bölünme yeteneği olmayan hücrelerde görülmez.
• Tür içinde çeşitlilik sağlamadan türün devam etmesini sağlar.
• Yaşam boyu mitoz bölünme devam eder.
• Eğer anormal bir durum sonucu somatik hücreler, hücre bölünmesinin kontrolünü kaybederse; kontrolsüz bölünme nedeni ile tümör oluşumu gözlenir.
• Mitoz bölünme, evreler halinde gerçekleşmektedir. Bu bağlamda mitoz bölünen bir hücrede; interfaz, karyokinez ve sitoplazma bölünmesi evreleri gerçekleşmektedir. Karyokinez içerisinde; profaz, metafaz, anafaz ve telofaz evrelerine yer verilmektedir. İnterfaz, mitoz bölünmenin büyük bir kısmını oluşturan evredir.
• Çekirdeği olmayan tek hücreli prokaryotlarda (bakteri, amip, arke gibi), mitoz bölünme gerçekleşmez.